BURSA'YA DAIR | BURSA OYNAR GÜVERCINI

BURSA OYNAR GÜVERCİNİ

Bursa’nın sembolleri arasında yer alan ve dünyada ‘’Bursa Roller’’ adıyla bilinen, ’’Bursa Güvercini’’, Osmanlı döneminde yetiştirilmiş bir ırk olup, dünyanın zengin ve parlak tüylü kuşlarındandır. 7 saat uçma yeteneği nedeniyle uçuş aletleri olarak anılan Bursa Güvercinleri, bu yetenekleri nedeniyle Osmanlı döneminde haberleşme amacıyla kullanılmışlardır. Bu kuşlar, Kosova’ya ve Arnavutluk’a kadar uçardı.7-8 saat uçma yetenekleri günümüzde kaybolmuştur, en fazla 3 saat uçabilmektedirler. Makas yapabilen bir kuştur.

Bursa oynar kuşları makaracıdır. Makara yapan kuş, gruptan kopar 10 takla atarak aşağı doğru düşer ve tekrar yükselip gruba takılır, bunu diğer grup üyeleri izler ve seyretmesi çok güzel bir görüntü oluştururdu.Ne var ki kuşun bu özelliği de yetiştiricileri tarafından ortadan kaldırılmıştır.

Bursa ve çevresinde Oynar veya Akkanat adıyla anılan Bursa Güvercini, rivayetlere göre Osmanlı padişahlarından 1.Murat’ın veziri Kara Timurtaş Paşa tarafından Bosna ve Arnavutluk civarından Bursa’ya getirilmişti;bir başka söylenceye göre Fatih Sultan Mehmed zamanında Cem Sultan tarafından getirilmişti. Bizans döneminden kalma Bursa ve İznik çinilerinde görülen Bizans’ın aptal kuşu denen kuşun Bursa Güvercini olma ihtimali doğruysa, kuşun geçmişi Bizans’a kadar inmektedir.

Günümüzde yaklaşık 2 bin kuş yetiştiricisinin bulunduğu Bursa’da yetiştiriciler, en çok besledikleri tür olan Bursa Güvercini’ni nesilden nesile aktararak bu kuş türünün devamını sağlamışlardır. Bursa’lılar,şehrin düşman işgalinden kurtulduğu günü,tüm beyaz güvercinlerini uçurarak bağımsızlığı ve özgürlüğü kutlamışlardır.

Önceleri Orhan Camii bahçesinde yapılan güvercin satışları, önce Pazar Pazarı’na, şimdilerde ise Atıcılar’da yapılmakta… Bugün tüm dünyada ‘’Bursa Roller’’i olarak bilinen Bursa’nın Oynar Güvercini,Mayıs 1989’da alman standartlarına göre tescil edilmiştir.

Bursa’ya özgü diğer güvercin türleri, Muradiye Selaniği ve Taklacı Paçalı Türk Güvercini’dir.

Kaynak:Yaşayan Müze Bursa
Büyükşehir Belediyesi

“BURSA OYNARI” GÜVERCİNLERİN IRK ÖZELLİKLERİ

Irkın Genel Özellikleri

Irkın tarihine ilişkin olarak 600 yıllık bir geçmişinden söz edilmektedir. Bu konuda tarihsel
dokümanlar incelenmemiştir. Genellikle Batı Anadolu ile Trakya’da yetiştirilmekte olmakla birlikte en
fazla Bursa ilinde yetiştirilmektedir.
Bursa Oynar güvercinleri Türkiye’de, “Bursa Oynarı”, Akkanat Akkuyruk, “Bursa Güvercini”,
“Bursa Kuşu” adları ile de bilinmektedir. Dünya literatüründe ise “Bursa Roller”, “Bursa Tummler”,
ya da “Rouleur de Bursa” olarak adlandırılmaktadır.

Uçuş Özellikleri

Bursa oynar güvercinlerinin en belirgin özellikleri filo halinde uçuş özelliklerinin
bulunmamasıdır. Birlikte grup halinde uçurulsalar dahi, eşlerle birlikte bile uçmazlar, oldukça dağınık
bir şekilde uçarlar. Atletik yapılı olup hızlı uçarlar. Hızlı ve seri uçtukları için göz ile takip edilmeleri
oldukça güçtür. Kanatlarını yarım açarak uçmaktadırlar. Çoğunluğu takla atmamakla birlikte, bazı
güvercinler kanat döverek veya uçuş sırasında aniden başları tam kuyruk üstüne gelecek şekilde
kanatları açık pozisyonda takla atmaktadırlar.

Enseye düşme denilen eşleştikten sonra 4-5 aylık olduklarında kanat dikmeye başlarlar ve daha sonra kümeslerini üstünde 3-4 takla atarlar.
Taklalar oldukça serttir.Yere inişleri oldukça zor olup, konacakları yeri 3-4 kez teğet geçtikten sonra aniden iniş yaparlar.Çok ani ve hızlı iniş ve yükseliş yapabilirler. Evlerinin yolunu kolayca
bulabilmektedirler.Uçuş süresi genellikle 2 saat olmakla birlikte, idmanlı kuşlar ortalama 3-4 saat
uçabilmektedirler./-8 saat kadar havada kalan güvercinlere de rastlanabilmektedir.Şahin saldırılarından kaçmak için ani yükselme, alçalma ve yön değiştirme yapabilmektedirler. Mükemmel uçucu kuşlardır.

Dış Görünüş:
Geniş ve dışa çıkık göğüs, uzun ve kalın yapılı beyaz gaga, iri gözler, orantılı vücut yapısına
sahiptir. Parlak siyah renkli tüyler en belirgin özellikleridir. Bacakların bilekten aşağı kısmı temiz,
kesinlikle tüysüz ve tozluksuzdur. Genellikle siyah alaca renklere sahip olmakla birlikte, düz beyaz
veya düz siyah bireylere nadir olsa da rastlanmaktadır. Yetiştiriciler siyah alaca renkli güvercinleri
yetiştirme eğiliminde olup bu renge göre seleksiyon uygulamaktadırlar.


BAŞ TİPLERİ

1. Yuvarlak Kafa 2. Kestane Kafa 3. Pelit Kafa 4. Yılan Kafa


KARABAŞ YAŞMAKLI MUSKALI KALAÇA

Bursa Oynarı güvercinlerinde başın genel görünüşüne göre 4 varyete mevcuttur.

ŞAL RENGİ

YEŞİL MOR YEŞİL-MOR

Bursa Oynarı güvercinlerde boyun bölgesinde oluşan parlaklığa göre 3 tip şal rengi mevcuttur.

BEYAZ HAFİF ZİKİRLİ

Bursa Oynarı güvercinlerde gaga ucu renginin 3 tipi mevcuttur.

BAŞ SÜSÜ

Bursa Oynarı güvercinlerde baştaki beyazlığın yayılımına göre 6 tip baş süsü mevcuttur.

YOK

SAKARLI

ATKILI

CİCİLİ

KAŞLI

ABRAŞ


Karın Altı Gövde Rengi

1. Beyaz 2. Siyah

Bursa Oynarı güvercinlerde karın altı gövde rengine göre 2 tip mevcuttur.


TIRNAK RENGİ

1. Beyaz 2. Siyah 3. Buğulu
Bursa Oynarı güvercinlerde tırnak renginin 3 varyetesi mevcut.

BURSA OYNAR GÜVERCİNİN NİCEL IRK ÖZELLİKLERİ
Bursa Oynar güvercinlerin canlı ağırlık, vücut uzunluğu, göğüs genişliği, gaga uzunluğu,
kanat açıklığı, bacak uzunluğu, tarsus uzunluğu ve kuyruk uzunluğuna ilişkin tanımlayıcı istatistik
değerleri aşağıda tablolar halinde sunulmuştur. Cinsiyet gruplarının arasındaki farklar Student t testi
ile test edilmiştir.

Erkek ve dişi güvercinlerin canlı ağırlık ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde önemli
değildir

Erkek ve dişi güvercinlerin vücut uzunluğu ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde
önemlidir.

Erkek ve dişi güvercinlerin göğüs genişliği ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde önemli
değildir

Erkek ve dişi güvercinlerin gaga uzunluğu ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde önemli
değildir

Erkek ve dişi güvercinlerin kanat açıklığı ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde önemli
değildir

Erkek ve dişi güvercinlerin bacak uzunluğu ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde
önemlidir

Erkek ve dişi güvercinlerin tarsus uzunluğu ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde önemli
değildir

Erkek ve dişi güvercinlerin kuyruk uzunluğu ortalamaları arasındaki farklar istatistiki düzeyde
önemlidir


12.03.2010


Doç. Dr. Faruk BALCI Dr. Fazlı ALPAY Araş. Gör. Bahadır SOYUDAL



Sena ARDIÇLI Mehlika YILMAZ Deniz DİNÇEL
Doktora Öğrencisi Doktora Öğrencisi Doktora Öğrencisi


Bu rapor Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni ve Genetik Anabilim Dalları tarafından
hazırlanmıştır.